Blockchain là gì và các ứng dụng nổi bật của blockchain
Blockchain là gì?
Blockchain, hay Công nghệ chuỗi khối, là một hệ thống cơ sở dữ liệu phân tán, phi tập trung, được sử dụng để lưu trữ và truyền tải thông tin một cách an toàn và minh bạch. Với công nghệ blockchain, thông tin được lưu trữ và truyền tải trong các khối (block), mỗi khối chứa một số thông tin nhất định, chẳng hạn như thời gian, dữ liệu giao dịch, chữ ký điện tử của người tham gia, v.v. Các khối trong blockchain hoạt động độc lập, được liên kết với nhau bằng mã hóa phức tạp, có khả năng mở rộng theo thời gian và được quản lý bởi tất cả các nút (mạng máy tính) trên hệ thống. Điều này giúp đảm bảo tính an toàn và minh bạch của dữ liệu trên blockchain.
Blockchain hoạt động như một sổ cái kế toán bất biến, được chia sẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình ghi lại các giao dịch và theo dõi tài sản trong mạng lưới kinh doanh. Tài sản có thể hữu hình (nhà, xe hơi, tiền mặt, đất đai) hoặc vô hình (sở hữu trí tuệ, bằng sáng chế, bản quyền, thương hiệu). Hầu như mọi thứ có giá trị đều có thể được theo dõi và giao dịch trên mạng blockchain, giảm rủi ro và cắt giảm chi phí cho tất cả những người liên quan.
Các đặc tính chính của blockchain
Blockchain có một số đặc tính chính khiến nó trở thành một công nghệ có tiềm năng ứng dụng rộng rãi. Các đặc tính này bao gồm:
- Phi tập trung: Blockchain không được kiểm soát bởi bất kỳ một cá nhân hay tổ chức nào. Thay vào đó, nó được duy trì bởi một mạng lưới các máy tính được kết nối với nhau.
- An toàn: Blockchain sử dụng mã hóa để bảo vệ dữ liệu khỏi bị truy cập trái phép.
- Minh bạch: Mọi giao dịch được ghi lại trên blockchain đều có thể được truy cập và kiểm tra bởi bất kỳ ai.
Các yếu tố chính của một blockchain
Công nghệ sổ cái phân tán
Tất cả những thành viên trong mạng lưới đều có quyền truy cập vào sổ cái phân tán và hồ sơ giao dịch bất biến của nó. Với sổ cái chung này, các giao dịch chỉ được ghi lại một lần, loại bỏ sự trùng lặp vốn thường thấy ở các mạng kinh doanh truyền thống.
Dữ liệu giao dịch bất biến
Không thành viên nào có thể thay đổi hoặc làm giả giao dịch sau khi giao dịch đó được ghi vào sổ cái chung. Nếu bản ghi giao dịch có lỗi thì giao dịch mới phải được thêm vào để khắc phục lỗi và cả hai giao dịch đều hiển thị công khai, minh bạch.
Hợp đồng thông minh
Để tăng tốc độ giao dịch, một bộ quy tắc – được gọi là hợp đồng thông minh – được lưu trữ trên blockchain và được thực thi tự động. Hợp đồng thông minh có thể xác định các điều kiện để chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp, bao gồm các điều khoản thanh toán bảo hiểm du lịch và hơn thế nữa.
Cách thức hoạt động của Blockchain
Mỗi giao dịch xảy ra đều được ghi lại dưới dạng một khối dữ liệu (block)
Những giao dịch trong blockchain thể hiện sự dịch chuyển của một tài sản hữu hình (sản phẩm) hoặc vô hình (trí tuệ). Khối dữ liệu có thể ghi lại thông tin theo yêu cầu như ai, cái gì, khi nào, ở đâu, số lượng và thậm chí cả tình trạng, chẳng hạn như cho biết nhiệt độ của thức ăn khi được giao hàng đến là bao nhiêu.
Mỗi khối được kết nối với khối trước và sau nó
Các khối này tạo thành một chuỗi dữ liệu khi tài sản di chuyển từ nơi này sang nơi khác hoặc phát sinh thay đổi về quyền sở hữu. Các khối xác nhận chính xác thời gian và trình tự giao dịch, đồng thời liên kết an toàn với nhau để ngăn chặn việc một khối bất kỳ nào đó bị thay đổi hoặc chèn vào giữa hai khối hiện có.
Các giao dịch được chặn trong một chuỗi khối không thể đảo ngược (blockchain)
Mỗi khối được thêm vào sẽ làm tăng cường khả năng xác thực của khối trước đó và toàn bộ chuỗi khối. Điều này làm cho blockchain trở nên rõ ràng, minh bạch, và bất biến, đồng thời loại bỏ khả năng bị kẻ xấu giả mạo, giúp xây dựng một sổ cái tổng hợp mà tất cả thành viên tham gia mạng lưới có thể tin tưởng.
Các ứng dụng nổi bật của blockchain trong các lĩnh vực kinh doanh
Việc điều hành kinh doanh cần dựa trên thông tin, thông tin càng nhanh, càng chính xác thì các quyết định trong kinh doanh càng hiệu quả. Công nghệ Blockchain mang lại những ứng dụng tuyệt vời trong kinh doanh nhờ khả năng cung cấp thông tin tức thời, được chia sẻ và lưu trữ trên một sổ cái bất biến mà chỉ các thành viên trong mạng lưới được cấp phép mới có thể truy cập được.
Ứng dụng của blockchain trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng
Tài chính – ngân hàng là lĩnh vực ứng dụng blockchain sớm nhất và phổ biến nhất.
Blockchain được ứng dụng để thực hiện các giao dịch tài chính, quản lý tài sản và cung cấp các dịch vụ tài chính mới.
Thanh toán
Blockchain có thể được sử dụng để thực hiện các giao dịch thanh toán một cách nhanh chóng, an toàn và tiết kiệm chi phí. Ví dụ, Bitcoin là một loại tiền điện tử sử dụng công nghệ blockchain để thực hiện các giao dịch thanh toán.
Chuyển tiền quốc tế
Blockchain có thể được sử dụng để chuyển tiền quốc tế một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn so với các phương thức truyền thống. Ví dụ, Ripple là một loại tiền điện tử sử dụng công nghệ blockchain để chuyển tiền quốc tế.
Quản lý tài sản
Blockchain có thể được sử dụng để quản lý tài sản một cách an toàn và hiệu quả hơn. Ví dụ, Ethereum là một nền tảng blockchain có thể được sử dụng để xây dựng các ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi), chẳng hạn như các sàn giao dịch tiền điện tử, các quỹ đầu tư và các ứng dụng vay tiền.
Các ứng dụng của blockchain trong quản lý chuỗi cung ứng
Blockchain có thể tăng cường hiệu quả quản lý chuỗi cung ứng bằng cách cho phép sản phẩm được phân phối nhanh hơn và tiết kiệm chi phí hơn, cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc của sản phẩm, cho phép các đối tác cộng tác và chia sẻ thông tin hiệu quả hơn cũng như cải thiện khả năng tiếp cận nguồn tài chính tốt hơn.
Một số ứng dụng cụ thể của blockchain trong chuỗi cung ứng bao gồm:
Theo dõi hàng hóa
Bằng cách triển khai blockchain cùng với các thiết bị Internet of Things như cảm biến thông minh và thẻ RFID, các công ty có thể ghi lại quá trình di chuyển của hàng hóa qua các giai đoạn khác nhau của chuỗi cung ứng một cách hiệu quả hơn và ghi lại tình trạng của các sản phẩm đó, ví dụ: nhiệt độ, độ ẩm, v.v. ở mỗi giai đoạn. Vì các giao dịch luôn được cập nhật và được ghi dấu thời gian nên các công ty có thể truy vấn trạng thái và vị trí của sản phẩm bất kỳ lúc nào.
Truy xuất nguồn gốc
Các đối tác trong chuỗi cung ứng có thể sử dụng blockchain để theo dõi hiệu quả các hoạt động dọc theo chuỗi cung ứng. Các bên liên quan có thể truy cập thông tin về sản phẩm, bao gồm ngày tháng, giá cả, nguồn gốc, chất lượng, chứng nhận, điểm đến, v.v., giúp dễ dàng xác minh chính xác nguồn gốc của những sản phẩm đó, đồng thời làm giảm tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng.
Giải quyết các vấn đề an toàn thực phẩm
Một số vấn đề xung quanh an toàn thực phẩm, chẳng hạn như sự lây lan của các dịch bệnh do thực phẩm và lây nhiễm chéo, rất khó theo dõi riêng lẻ. Ngoài ra, việc thiếu dữ liệu và khả năng hiển thị hạn chế trong chuỗi cung ứng truyền thống khiến các doanh nghiệp khó có thể hành động nhanh chóng nếu có bất kỳ vấn đề nào, làm thể ảnh hưởng đến danh tiếng và lợi nhuận của doanh nghiệp. Độ tin cậy và tính toàn vẹn của blockchain khiến nó đặc biệt thích hợp để ứng dụng vào việc xử lý những vấn đề này. Blockchain giúp truy tìm nguồn gốc của một mặt hàng thực phẩm, từ đó giúp ngành công nghiệp thực phẩm nâng cao chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm.
Ứng dụng blockchain trong ngành Bán lẻ
Công nghệ blockchain có tiềm năng cách mạng hóa ngành bán lẻ bằng cách tăng cường tính minh bạch, bảo mật và hiệu quả. Nó có thể được sử dụng để quản lý chuỗi cung ứng, xử lý thanh toán, chương trình khách hàng thân thiết, xác thực sản phẩm và bảo mật dữ liệu. Bằng cách áp dụng blockchain, các nhà bán lẻ có thể tạo ra một mô hình kinh doanh an toàn, hiệu quả và minh bạch hơn, mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và khách hàng của họ.
Dưới đây là một số vai trò tiềm năng của blockchain trong ngành bán lẻ:
Quản lý chuỗi cung ứng
Blockchain có thể được sử dụng để tạo sổ cái chống giả mạo về tất cả các giao dịch và dịch chuyển trong chuỗi cung ứng. Mỗi khi một sản phẩm được chuyển nhượng, giao dịch có thể được ghi lại trên blockchain, tạo ra một bản ghi minh bạch và bất biến về hành trình của nó. Điều này có thể giúp các nhà bán lẻ và người tiêu dùng theo dõi sản phẩm, đảm bảo rằng chúng là hàng thật và có nguồn gốc hợp pháp.
Xử lý thanh toán
Công nghệ blockchain có thể hợp lý hóa quá trình xử lý thanh toán bằng cách loại bỏ các trung gian như ngân hàng và công ty thẻ tín dụng. Điều này có thể giảm phí liên quan đến xử lý thanh toán và cho phép giao dịch nhanh hơn và an toàn hơn. Hệ thống thanh toán dựa trên chuỗi khối cũng có thể được sử dụng để xử lý thanh toán xuyên biên giới, nhanh hơn và tiết kiệm chi phí hơn so với các phương thức truyền thống.
Các chương trình khách hàng thân thiết
Blockchain có thể cho phép các nhà bán lẻ tạo ra các chương trình khách hàng thân thiết minh bạch và an toàn hơn. Điểm trung thành có thể được lưu trữ trên blockchain, cung cấp cho khách hàng hồ sơ rõ ràng về phần thưởng của họ. Khách hàng cũng có thể dễ dàng chuyển điểm khách hàng thân thiết của mình giữa các nhà bán lẻ hoặc chuyển đổi chúng thành các dạng giá trị khác, chẳng hạn như tiền điện tử.
Xác thực sản phẩm
Blockchain có thể được sử dụng để tạo hồ sơ chống giả mạo về nguồn gốc và lịch sử của sản phẩm. Điều này có thể giúp các nhà bán lẻ và người tiêu dùng xác minh tính xác thực của sản phẩm, giảm nguy cơ làm giả và gian lận. Hệ thống xác thực dựa trên blockchain cũng có thể được sử dụng để theo dõi chuyển động của hàng hóa xa xỉ, đảm bảo rằng chúng không bị đánh cắp hoặc bán bất hợp pháp.
Quyền riêng tư dữ liệu
Blockchain có thể được sử dụng để bảo vệ dữ liệu cá nhân của khách hàng bằng cách tạo ra một mạng lưới phi tập trung và an toàn để lưu trữ và chia sẻ dữ liệu. Điều này có thể giúp các nhà bán lẻ tuân thủ các quy định về quyền riêng tư dữ liệu và cung cấp cho khách hàng quyền kiểm soát tốt hơn đối với dữ liệu của họ.
Các ứng dụng của blockchain trong các lĩnh vực khác
Blockchain cũng có thể được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác, chẳng hạn như:
- Chính phủ: Blockchain có thể được sử dụng để cải thiện hiệu quả và minh bạch của chính phủ. Ví dụ, blockchain có thể được sử dụng để lưu trữ hồ sơ công cộng, cung cấp dịch vụ công trực tuyến và thực hiện các cuộc bầu cử một cách an toàn và minh bạch.
- Y tế: Blockchain có thể được sử dụng để lưu trữ và bảo vệ hồ sơ y tế. Điều này có thể giúp cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe và bảo vệ quyền riêng tư của bệnh nhân.
- Bất động sản: Blockchain có thể được sử dụng để đăng ký và chuyển nhượng quyền sở hữu bất động sản. Điều này có thể giúp giảm chi phí và thời gian cho các giao dịch bất động sản.
Tạm kết
Qua bài viết trên, SSG đã giới thiệu đến bạn đọc khái niệm và các ứng dụng nổi bật của Blockchain trong thực tiễn. Có thể thấy, Blockchain là một công nghệ mới với nhiều tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong đời sống và các hoạt động kinh doanh, mang lại nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp và tổ chức.
